Cuộc cạnh tranh giữa các công ty sản xuất ô tô không chỉ diễn ra ở doanh số bán hàng, mà còn ở khả năng cung cấp năng lượng.
Khi nhà sáng lập và Tổng giám đốc của Nio, Qin Lihong, công khai kêu gọi Huawei tham gia vào lĩnh vực đổi pin, CTO của BG Huawei, Li Xiaolong, đã bình luận về việc đổi pin và khẳng định rằng quy trình này không đáng tin cậy: Nếu bạn có cơ hội so sánh thiết kế pin có thể thay thế nhiều năm trước và kích thước dày của pin mới nhất ngày nay, bạn có thể thay đổi suy nghĩ. Công nghệ hiện đại phát triển quá nhanh, việc tương thích với pin cũ là một gánh nặng lớn.
Sự từ chối khi được mời gọi khiến Nio không thể ngồi yên. Phó Tổng giám đốc Nio, Shen Fei, sau đó đã đăng bài trên Weibo để phản bác: “Trong lĩnh vực không quen thuộc, đừng phát biểu quá dễ dàng, nếu không thì khả năng cao là các chuyên gia trở thành nhà bình luận ngu ngốc.”
Mặc dù hai giám đốc điều hành không chỉ đích danh ai, nhưng rõ ràng cả hai đều có ý nhắm đến nhau.
Ngỡ rằng hai bên sẽ tiếp tục mâu thuẫn, không ngờ rằng hệ điều hành Harmony Smart của Huawei đã nhanh chóng gia nhập vào cộng đồng sạc của Nio. Phó Tổng giám đốc thương hiệu Nio, Ma Lin, đã công bố rằng các trạm sạc mà Nio xây dựng năm nay sẽ phục vụ người dùng của nhiều thương hiệu bao gồm cả Harmony Smart.
Thực tế, trong một khoảng thời gian dài, Nio luôn đi đầu trong lĩnh vực sạc và đổi pin, trong đó lĩnh vực đổi pin Nio dường như đang dẫn đầu, và cộng đồng đổi pin ngày càng mở rộng cũng cho thấy vai trò dẫn đầu của Nio trong lĩnh vực này. Tuy nhiên, Harmony Smart của Huawei chưa tham gia, và các giám đốc điều hành của Huawei công khai phủ nhận mô hình đổi pin, điều này cũng phần nào thể hiện ý định của Huawei.
Trong lĩnh vực siêu sạc, Huawei đã một bước tổ chức liên minh siêu sạc trước Nio, bao gồm 11 công ty ô tô như Li Auto và Xpeng, nhưng trùng hợp thay, cùng không có sự hiện diện của Nio.
Cả hai công ty đều có những bước tiến trong lĩnh vực cung cấp năng lượng, nhanh chóng mở rộng liên minh của riêng mình, nhưng tại sao họ lại không hợp tác?
Đổi pin: Nio dẫn đầu, CATL theo sau
Trong hai năm qua, mặc dù xe điện năng lượng mới đang phát triển nhanh chóng, nhưng tốc độ tăng trưởng hàng năm của xe điện thuần túy đã giảm rõ rệt so với xe điện hỗn hợp, trong đó lo lắng về việc cung cấp năng lượng là vấn đề then chốt cản trở sự phát triển của xe điện thuần túy.
Để khắc phục lo lắng về việc cung cấp năng lượng, ngành công nghiệp đã đưa ra hai giải pháp – đổi pin và siêu sạc.
Về đổi pin, thực chất Nio không phải là công ty đầu tiên phát triển mô hình này.
Nhiều năm trước, công ty ô tô điện Isarel, Better Place, được gọi là cha đẻ của đổi pin, đã hợp tác với Renault để phát hành mẫu xe có thể đổi pin, nhưng kết cục là Better Place đã phá sản.
Sau đó, Tesla đã cố gắng phát triển xe có thể đổi pin nhưng cuối cùng đã từ bỏ.
Nhìn vào ví dụ thất bại trước đó, nhiều công ty ô tô lớn đã từ bỏ việc phát triển đổi pin. Các giám đốc điều hành của Renault thẳng thắn cho rằng việc đổi pin là một con đường chết, và Chủ tịch BYD, Wang Chuanfu, cũng tuyên bố rằng trong lĩnh vực xe du lịch, việc đổi pin không phải là dòng chính và không cần thiết, vì mô hình này tồn tại nhiều vấn đề liên quan đến thiết kế xe, kích thước lớn hơn và tiêu chuẩn an toàn cấu trúc.
Tuy nhiên, một số công ty ô tô trong nước vẫn chưa từ bỏ nghiên cứu phát triển đổi pin. Nio, Geely, BAIC, Chang’an, FAW, SAIC, Dongfeng cùng các nhà sản xuất pin năng lượng như CATL liên tục tham gia vào lĩnh vực này, trong khi chính sách cũng bắt đầu ưu ái cho nghiên cứu phát triển đổi pin.
Tuy nhiên, do chi phí đổi pin quá cao, phần lớn các công ty ô tô ở trên chỉ phát triển đổi pin chủ yếu cho taxi, xe chia sẻ hoặc xe thương mại, trong khi Nio là một trong số ít công ty ô tô sử dụng cho xe du lịch.
Nguồn: Nio
Nio phát triển mạnh mẽ đổi pin theo cách riêng của mình: Thứ nhất, Tổng giám đốc Nio, Qin Lihong, từng so sánh quy trình này với “giấy ăn trong nhà hàng”, mục đích hiện tại của việc duy trì trạm đổi pin không phải là lợi nhuận mà là phục vụ tốt cho khách hàng, từ đó thúc đẩy doanh số. “Trong vấn đề này, chúng tôi đã đưa ra một lựa chọn chiến lược đúng đắn và sẽ tiếp tục như vậy. Càng nhiều người cho rằng chúng tôi thua lỗ, cơ hội cạnh tranh tương đối và khoảng thời gian cạnh tranh chiến lược của chúng tôi sẽ càng dài.”
Thứ hai, chiếm lĩnh vị trí đất đai và tài nguyên điện lực chất lượng. Rốt cuộc, do hạn chế về dung lượng lưới điện và vị trí đất đai hiếm có, các công ty đầu tiên ở lại sẽ có quyền ưu tiên, và các công ty sau đó sẽ khó khăn hơn để phát triển. Đối với những vị trí tốt, Shen Fei đã đưa ra một công thức tiêu chuẩn: những địa điểm được khuyến nghị, giao thông thuận tiện, rộng rãi và an toàn, phù hợp cho việc không có người giám sát; giúp thực hiện khả năng cung cấp điện, càng lớn càng tốt; tiền thuê vị trí và giá điện hợp lý, càng thấp càng tốt; càng nhiều khách hàng càng tốt trong tương lai.
Tuy nhiên, đổi pin mang lại doanh số cho Nio nhưng cũng khiến công ty này lao đao trong bối cảnh lỗ liên tiếp.
Báo cáo tài chính cho thấy, trong năm 2023, Nio đạt tổng doanh thu 55,62 tỷ NDT, tăng 12,9% so với năm trước; lỗ ròng cả năm tăng thêm 43,5% lên 20,72 tỷ NDT.
Để đối phó với môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt, Nio buộc phải tìm kiếm các đối tác. Dữ liệu do Shen Fei tiết lộ cho biết “mức lãi/ lỗ của trạm đổi pin Nio khoảng 50-60 đơn mỗi ngày, nhưng hiện tại lượng đơn trung bình mỗi ngày là 35-36 đơn, cần nhiều thương hiệu xe tham gia hơn để giảm thua lỗ.”
Hiện tại, cộng đồng đổi pin của Nio đã bao gồm nhiều công ty ô tô như Chang’an, GAC, FAW, Geely và nhiều công ty khác, bên cạnh đó còn có các công ty năng lượng như Southern Power Grid và Anh Năng Group.
Tuy nhiên, không chỉ Nio muốn trở thành người dẫn đầu trong đổi pin, mà CATL cũng đang tăng tốc mở rộng liên minh đổi pin.
Nguồn: CATL
Vào năm 2021, CATL đã thành lập Công ty TNHH Công nghệ Điện lực Thời đại, và vào đầu năm sau đã ra mắt thương hiệu dịch vụ đổi pin EVOGO, chính thức bước vào thị trường đổi pin.
Hơn nữa, với vị thế trên thị trường pin năng lượng, CATL đã ngay lập tức cố gắng thống nhất các tiêu chuẩn đổi pin, được biết rằng “EVOGO” sẽ phục vụ tất cả các công ty ô tô, thông qua việc thống nhất giao diện pin và sự thích nghi chung, cung cấp dịch vụ đổi pin cho hầu hết các loại xe trên thị trường. CATL hy vọng trong hai đến ba năm tới, xây dựng mạng lưới dịch vụ đổi pin quy mô lớn nhất thế giới.
Từ đó, CATL bắt đầu thúc đẩy xây dựng hệ sinh thái đổi pin của mình và liên tục ký kết hợp tác với các doanh nghiệp như FAW Bestune, Dongfeng Motor, GAC Aion, BAIC và Didi.
Hiện tại, việc thúc đẩy mô hình đổi pin, vị trí của Nio là không thể nghi ngờ. Tuy nhiên, sức mạnh của CATL cũng không thể bị xem nhẹ, cả hai đều mong muốn trở thành người dẫn đầu đổi pin, người tiêu chuẩn hóa quy trình. Như Chủ tịch Nio, Li Bin đã nói: “Khi đổi pin được thực hiện, ngưỡng sẽ rất cao.”
Tuy nhiên, hiện tại, đổi pin vẫn đang ở giai đoạn phát triển ban đầu, ai sẽ là người dẫn đầu cuối cùng trong đổi pin vẫn còn quá sớm để nói.
Siêu sạc phát triển nhanh chóng, Huawei xây dựng liên minh
Khác với sự mạnh mẽ rõ rệt của Nio trong lĩnh vực đổi pin, siêu sạc (gọi tắt là siêu sạc) vẫn đang ở giai đoạn hỗn chiến ban đầu.
Siêu sạc, với vai trò là một công nghệ mới trong lĩnh vực ô tô điện, so với điện áp 400V truyền thống, có thể mang lại hiệu suất cao hơn, là một trong những lối đi quan trọng để xe năng lượng mới đạt được siêu sạc.
Chính vì lý do đó, kể từ năm 2021, BYD, GAC, Geely, Chang’an, Great Wall, Xpeng, Nio và nhiều công ty ô tô khác đã đồng loạt tham gia phát triển.
Hiện tại, các mẫu xe có chức năng siêu sạc bao gồm Xpeng G6\G9\X9, Wenjie M9, Avita 12, Zhijie S7, Zeekr 007, Xiaomi SU7 và nhiều mẫu khác. Giá của các mẫu xe này đã bắt đầu chạm đến mức dưới 300,000 NDT, thậm chí thấp hơn 200,000 NDT.
Ngành công nghiệp dự đoán đến năm 2025 sẽ có hơn 150 mẫu xe siêu sạc trên thị trường.
Khi các công ty ô tô đua nhau phát triển siêu sạc, sự phát triển của siêu sạc diễn ra rất nhanh và rất triển vọng. Hiện tại, hiệu suất cung cấp năng lượng của siêu sạc đang tiệm cận mức đổi pin, cơ bản chỉ cần 5 phút để sạc đủ 120km, hoặc khoảng 20 phút để sạc đến hơn 80%.
Chi phí cho siêu sạc thấp hơn đáng kể so với đổi pin, thích nghi mạnh hơn. Mặc dù việc phát triển siêu sạc có phần muộn hơn so với đổi pin, nhưng tốc độ phổ biến có xu hướng vượt hơn cả đổi pin.
Theo báo cáo “Phát triển ngành công nghiệp sạc nhanh cao áp Trung Quốc (2023-2025)” do Huawei công bố, doanh số bán xe điện có cấu trúc 800V sẽ từ 1,21 triệu xe đạt 5,8 triệu xe trong giai đoạn 2023-2026, đạt mức tăng trưởng 3,8 lần trong 3 năm. Đến cuối năm 2026, lượng xe nền tảng cao áp trên 800V sẽ vượt quá 13 triệu chiếc.
Gần đây, trạm siêu sạc tự vận hành thứ 1000 của Xpeng đã được đưa vào sử dụng, với 20 cột siêu sạc làm mát bằng chất lỏng S4. Chủ tịch Xpeng, He Xiaopeng, cho biết mong muốn đến năm 2025 đạt được mục tiêu xây dựng thêm 2000 trạm siêu sạc và hoàn thành 5000 trạm siêu sạc vào cuối năm 2027.
Li Auto dự kiến đến năm 2024 sẽ xây dựng 2000 trạm siêu sạc trên toàn quốc, và đến năm 2025 sẽ xây dựng hơn 3000 trạm siêu sạc, bao phủ 90% quãng đường cao tốc quốc gia và các thành phố chính.
Tập đoàn GAC cũng đã khởi động “Kế hoạch 10,000 cột” vào năm 2024. Kế hoạch bao gồm việc tăng tốc xây dựng các trạm siêu sạc cao áp 1000V, mục tiêu không giới hạn với 10.000 cột.
Huawei phối hợp với các công ty ô tô, nhà điều hành sạc và đối tác trong ngành thành lập liên minh sinh thái “Siêu sạc”, với kế hoạch triển khai hơn 100,000 cột sạc siêu nhanh làm mát bằng chất lỏng vào năm 2024.
Hiện tại, Huawei đã thiết lập liên minh siêu sạc với 11 công ty ô tô như Avita, BAIC, Great Wall, BYD, GAC, Chery, Li Auto, Xpeng, Seres, Jianghuai và Hozon.
Tháng 4 năm nay, thành phố Thâm Quyến – nơi đặt trụ sở chính của Huawei – đã tiên phong triển khai tiêu chuẩn siêu sạc đầu tiên trên toàn quốc.
Nio cũng không chịu thua kém trong bối cảnh siêu sạc. Với gần 4000 trạm sạc trải khắp cả nước, bao gồm cả trạm siêu sạc, Nio là thương hiệu ô tô có số lượng trạm sạc cao nhất trong nước, và công ty đã thiết lập kết nối sạc với các thương hiệu ô tô như Chang’an, Geely, SAIC GM, Xpeng, Jiyue, Zhiji.
Hơn nữa, cột siêu sạc 640kW toàn chất lỏng của Nio cũng đã bắt đầu được triển khai, và Nio ET9 sẽ đạt được cấu trúc cao áp 900V toàn diện.
Tổng thể, lĩnh vực siêu sạc trong nước hiện vẫn đang ở giai đoạn ban đầu, Huawei đã nhanh chóng thành lập liên minh siêu sạc trước Nio, có nhiều xu hướng trở thành người dẫn đầu trong lĩnh vực này. Tuy nhiên, mối quan hệ mà Nio đã xây dựng trong lĩnh vực sạc và đổi pin có thể hỗ trợ cho việc triển khai siêu sạc của công ty.
Tóm tắt:
Lo lắng về việc cung cấp năng lượng đã cản trở sự phát triển của xe điện thuần túy, trong khi đổi pin và siêu sạc là những giải pháp nhằm giải quyết lo lắng đó. Tầm quan trọng của chúng là không thể bàn cãi; tuy nhiên, cả đổi pin và siêu sạc hiện tại vẫn còn nhiều bất cập. Đổi pin tốn kém, công nghệ siêu sạc khó khăn, ảnh hưởng đến tuổi thọ pin, nhưng các vấn đề này có thể được giải quyết thông qua R&D. Tuy nhiên, tiêu chuẩn không thống nhất và chi phí cao vẫn là vấn đề cản trở khó khăn nhất đối với cả hai.
Cả Nio và Huawei đều tích cực thành lập liên minh với ý định giải quyết các vấn đề nêu trên. Nếu những vấn đề này được giải quyết trôi chảy, thì sự phát triển của ngành công nghiệp xe điện thuần túy sẽ chắc chắn có những bước tiến mới, và những người đóng vai trò dẫn đầu như Nio hoặc Huawei cũng sẽ nhận được phần thưởng xứng đáng hơn.